Woordenlijst index
a
- Abdomen
Het achterlijf van een insect, abdomen genaamd, bestaat in principe uit 11 segmenten, die vaak niet allemaal meer als zodanig herkenbaar zijn. De laatste segmenten zijn meestal gemodificeerd tot uitwendige geslachtsorganen zoals een legboor. In het abdomen bevinden zich belangrijke organen, zoals het grootste deel van het spijsverteringskanaal, het hart, de buizen van Malpighi, de gonaden (geslachtsklieren) en tracheeën; organen die met de stofwisseling en de voortplanting te maken hebben.
Bron: Achterlijf (insect). (2015, februari 12). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:00, januari 12, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Achterlijf_(insect)&oldid=43316522.
- Afro-Eurazië
Afrika-Eurazië of Afro-Eurazië wordt beschouwd als de grootste landmassa op de aarde. Het kan onderverdeeld worden in drie werelddelen (Afrika, Azië en Europa), en twee landmassa's (Afrika en Eurazië), doordat het sluisloze en dus geheel op zeeniveau liggende Suezkanaal de beide continenten scheidt.
Bron: Afrika-Eurazië. (2023, december 15). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:00, oktober 19, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Afrika-Eurazi%C3%AB&oldid=66537420.
- Alluviale bossen
Alluviale bossen groeien op beek- of rivierafzettingen die direct of indirect onder invloed staan van beek- of rivierwater.
- Antropofiel
Voorkeur om in menselijke habitats te zijn.
- Aposematische kleuring
Aposematische kleuring of aposematisme is een term in de biologie en ecologie waarmee de felle lichaamskleur van verschillende dieren wordt aangeduid, die als een afschrikkingsstrategie werd ontwikkeld. Aposematische kleuring is een waarschuwing voor vijanden dat het dier giftig of gevaarlijk is en dient ter afschrikking van vijanden. Het gaat in de praktijk over bijvoorbeeld insecten als wespen en lieveheersbeestjes en amfibieën als de vuursalamander, de geelbuikvuurpad en de pijlgifkikker.
Bron: Aposematische kleuring. (2022, november 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:24, juli 10, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aposematische_kleuring&oldid=63318462.
- Autotomie
Autotomie is het vermogen van sommige dieren lichaamsdelen af te werpen als ze worden aangevallen of vastgehouden. Het komt bij reptielen voor bij de staart van de suborde hagedissen en bij de brughagedissen, die ondanks hun naam tot een heel andere orde behoren. Wie zo'n dier wil vangen, moet het dan ook nooit bij de staart pakken. Als de staart is afgeworpen, blijven de spieren en zenuwen nog enige tijd actief; de staart blijft kronkelen, waardoor de aanvaller wordt afgeleid en de hagedis kan ontsnappen. Na een paar dagen begint de stomp dicht te groeien, waarna er in enige weken een verkleinde staart gevormd wordt.
Bron: Autotomie. (2022, augustus 11). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:22, november 28, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Autotomie&oldid=62593614.
b
- Baarden
Een veer bestaat uit een holle schacht waarop aan weerszijden de vlaggen staan. De vlaggen zijn opgebouwd uit baarden die naast elkaar liggen. De baarden kunnen in elkaar haken via de aanwezige haakjes. De mate waarin ze vasthaken bepaalt de stijfheid van de veer.
Donsveren zijn een uitzondering en hebben geen schacht. Ze bestaan uit enkele baarden die niet vasthaken.
Bron: Veer (vogel). (2023, maart 25). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 16:14, mei 6, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Veer_(vogel)&oldid=64045908.
- Basidia
Een basidie of basidium (meervoud basidia) is een sporendoosje van de Basidiomycota-schimmels. De geslachtelijke sporen, die aan een basidium ontstaan, worden basidiosporen genoemd. Een basidium is in aanleg eencellig, maar er zijn ook door verdere ontwikkeling twee- of viercellige basidiën.
Bron: Basidie. (2023, juli 25). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 14:03, november 29, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Basidie&oldid=64786855.
- Basidiospore
Een basidiospore, sporidie of sporidium is een reproductieve schimmelspore van de Basidiomycetes, die gevormd wordt door een basidie (basidium). Basidiosporen hebben een haploïde kern als gevolg van de meiose.
De meeste basidiosporen worden weggeslingerd en heten daarom ballistosporen. De sporen komen vrij gedurende perioden met hoge luchtvochtigheid. 's Nachts en in de ochtendschemering komen gewoonlijk de meeste sporen vrij
Bron: Basidiospore. (2023, augustus 12). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:28, december 4, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Basidiospore&oldid=65097318.
- Bindingshyfe
Bindhyfen zijn min of meer dikwandige, sterk vertakte hyfen, die het hyfensysteem kracht geven. Ze kronkelen tussen de andere hyfen door.
Bron: Schimmeldraad. (2023, oktober 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:31, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schimmeldraad&oldid=66162744.
- Bladschede
De bladschede is het eerste deel van het blad dat een koker rond de stengel vormt. Naar boven toe wordt bij grassen de omsluiting van de stengel door de schede minder volledig; hier kan dan aan de randen van de schede vliesjes, tongetjes of oortjes, of haartjes zijn gevormd.
Bron: Bladschede. (2021, april 7). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 08:01, juli 12, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bladschede&oldid=58655143.
- Bloembekleedsel
De kelk- (calyx) en kroonbladen (corolla) van een bloem vormen samen de bloembekleedselen (periant of perianthium), waarbij er een duidelijk onderscheid is tussen kelk- en kroonbladen. Zijn ze niet van elkaar te onderscheiden, dan wordt het een bloemdek genoemd. Het zijn de steriele delen van de bloem. Ze staan ingeplant op de bloembodem.
De kelk- (calyx) en kroonbladen (corolla) van een bloem vormen samen de bloembekleedselen (periant of perianthium), waarbij er een duidelijk onderscheid is tussen kelk- en kroonbladen. Zijn ze niet van elkaar te onderscheiden, dan wordt het een bloemdek genoemd. Het zijn de steriele delen van de bloem. Ze staan ingeplant op de bloembodem.
De bloembekleedselen beschermen de fertiele delen van de bloem in het knopstadium. Ook kunnen ze tijdens de bloei bestuivers voor de bestuiving aantrekken.
Bron: Bloembekleedsel. (2022, april 21). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:26, juli 10, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bloembekleedsel&oldid=61808792.
- Boerengans
Een boerengans of een huisgans (Anser anser domesticus) is een witte variant van de gedomesticeerde grauwe gans (Anser anser), met een oranje snavel en poten.
Boerenganzen en huisganzen moeten niet verward worden met andere tamme of hybride ganzen, zoals soepganzen en kruisingen van huisganzen met verschillende soorten parkganzen, (Anser anser forma domestica of Anser unox en Anserini x). Huisganzen kruisen gemakkelijk met andere ganzensoorten waartoe ze zich aangetrokken voelen, zoals met Indische ganzen en Canadese ganzen.
Bron: Boerengans. (2021, mei 30). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 20:39, augustus 12, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boerengans&oldid=59099295.
- Boreale gebied
Een boreale zone is het overgangsgebied tussen de gematigde en de toendrazone op de continenten van het noordelijk halfrond. Het is een gebied met een subarctisch klimaat, ruwweg tussen 55° en 70° Noorderbreedte. Grote delen van dit gebied zijn met bos bedekt, voor veel vormen van landbouw is het er te koud. De boreale bossen in deze zone worden ook taiga genoemd, vooral in Europa en Azië.
Bron: Boreale zone. (2018, september 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:54, september 20, 2018 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boreale_zone&oldid=52291516.
- Brachypteer
Brachypteer betekent kortgevleugeld en is een term in de entomologie om de lengte van de vleugels van insecten aan te duiden. Het is het tegenovergestelde van macropteer, dat langgevleugeld betekent. Bij de meeste insecten, zoals veel kevers, zijn de vleugels altijd even lang, ongeacht de populatie of het geslacht. Bij andere groepen, zoals de sprinkhanen en krekels verschilt de vleugellengte soms per sekse. Bij andere groepen, zoals de oorwormen en de wantsen kan de lengte van de vleugels per populatie verschillen.
Bron: Brachypteer. (2013, maart 15). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:47, januari 12, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brachypteer&oldid=36095369.
- Bruinrot
Bij bruinrot wordt, in tegenstelling tot witrot, cellulose afgebroken. In een levende boom verraadt deze vorm van houtrot zich niet tot nauwelijks.
Er wordt geen compensatieweefsel aangemaakt. Daardoor is bruinrot van buitenaf ook niet tot nauwelijks te herkennen, anders dan door het zien van vruchtlichamen van zwammen. De aangetaste boom kan ogenschijnlijk spontaan afbreken. Het breukvlak lijkt op een breukvlak van keramiek. Vandaar de term 'keramisch breukvlak'.
Bron: Witrot. (2020, april 12). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:11, december 4, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Witrot&oldid=56055157.
c
- Cantharidine
Cantharidine is een lipide toxine dat uitgescheiden wordt door veel soorten oliekevers en vooral bekend is van de Lytta vesicatoria (Spaanse vlieg). De mannelijke oliekever draagt cantharidine over aan het vrouwtje tijdens de paring. Na de paring bedekt de vrouwelijke kever de eitjes ermee, dit dient als afweermechanisme tegen nestrovers.
Bron: Cantharidine. (2021, februari 27). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 09:38, mei 17, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cantharidine&oldid=58395427.
- Carina Lateralis
Dit is een huidplooi, richel, aan de zijkant van het achterlijf van de larven, met uitzondering van de pantserjuffers en echte libellen. Het vormt de scheidslijn tussen het sterniet en tergiet. Carina, betekent kiel, richel of huidplooi, Lateraal, aan de zijkant.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst
- Centaurie
Centaurie (Centaurea) is een groot geslacht van planten uit de composietenfamilie (Asteraceae). Het geslacht telt 350 tot 500 soorten, die van nature voorkomen in Europa en Azië.
Bron: Centaurie. (2020, september 11). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:24, mei 11, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Centaurie&oldid=57107678.
- Cercus
Cerci zijn gepaarde uitsteeksels aan het achterlijf van vele insectenorden, zoals kakkerlakken en de tangen van oorwormen. Soms hebben ze een rol bij de paring, of als wapens, of bevatten ze zintuigen. In andere gevallen is de functie onbekend en wordt aangenomen dat het rudimentaire orgaantjes zijn.
Bron: Cercus. (2019, september 5). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:09, januari 12, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cercus&oldid=54492907.
- Chlamydospore
Een chlamydospore is een ongeslachtelijke, dikwandige rustspore van Oomycota (waterschimmels) en schimmels (Fungi) zoals gisten. Hiermee kan het organisme ongunstige omstandigheden, zoals in droge of hete seizoenen, overleven.
Chlamydosporen zijn gewoonlijk donkergekleurd en hebben een ronde vorm en een glad oppervlak. Ze zijn meercellig, waarbij de cellen via poriën in het septum met elkaar in verbinding staan.
Bron: Chlamydospore. (2019, augustus 12). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:25, december 4, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chlamydospore&oldid=54363995.
- Clypeus
De clypeus is het uiterst rostrale deel van de kop van een insect of sommige andere geleedpotigen als spinnen. Het betreft het deel in het midden van het 'gezicht' van een insect, net boven de bovenlip en onder het voorhoofd (frons). Bij spinnen betreft het het deel net onder de grote ogen.
Bron: Clypeus (anatomie). (2019, maart 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:07, december 23, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Clypeus_(anatomie)&oldid=53429147.
- Commensalisme
Commensalisme is interactie tussen twee organismen waarbij het ene voordeel heeft en het ander niet beïnvloed is. Het is een vorm van symbiose, andere vormen zijn parasitisme en mutualisme.
Bron: Commensalisme. (2022, mei 9). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:00, augustus 2, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Commensalisme&oldid=61992001.
- Connexivum
Het connexivum is de vlakke, teruggeslagen of verticale rand van de buik, te zien bij de wantsen. Het wordt veroorzaakt door vergroting van delen van de buik die samen een laterale rand vormen. Bij veel wantsensoorten, is het connexivum gestreept of gevlekt langs de randen.
Bron: Connexivum. (2021, november 7). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:02, december 21, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Connexivum&oldid=60306280.
- Coprofagie
Coprofagie is de wetenschappelijke naam voor het eten van ontlasting. Er wordt ook weleens gesproken van scatofagie.
Bron: Coprofagie. (2024, april 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 09:39, mei 3, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Coprofagie&oldid=67406816.
- Corium
Het corium is bij wantsen een onderdeel van de voorvleugel. De voorvleugel wordt bij wantsen wel het hemi-elytrum genoemd. Het corium is het middelste deel van de voorvleugel en wordt in de afbeelding aangegeven met een 4.
Bron: Corium (insect). (2019, oktober 4). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:21, december 23, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Corium_(insect)&oldid=54712655.
- Cultuurvolger
Een cultuurvolger is een organisme dat bij zijn verspreiding gebruikmaakt van de mogelijkheden die de mens het biedt. In het geval van dieren hoort hier ook bij dat ze weinig angst voor de mens hebben.
Bron: Cultuurvolger. (2024, juni 6). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 08:42, november 19, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cultuurvolger&oldid=67632485.
- Cystidia
De cystidia of cystiden zijn opvallende, steriele cellen, die tussen de basidiën van het hymenium van schimmels met lamellen kunnen voorkomen. Ze komen echter ook voor op de rand van de steel en op de bovenkant van de hoed, waar ze meer of minder uit het weefsel steken. Het voorkomen en de vorm zijn voor het op naam brengen van de schimmel vaak doorslaggevend.
Bron: Cystidium. (2020, januari 16). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 09:51, januari 16, 2020 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cystidium&oldid=55460033.
- Cytoskelet
Het cytoskelet of celskelet is een netwerk van fibers en buisjes dat de cel stevigheid, vorm en beweeglijkheid geeft. Het bestaat uit verschillende soorten eiwitten.
Bron: Cytoskelet. (2019, juni 28). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 23:08, Mei 01, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cytoskelet&oldid=54104500.
d
- Diapauze
Diapauze is een fysiologische staat van ontwikkelingsstilstand die door heel specifieke omstandigheden begint en eindigt. Diapauze wordt niet alleen door specifieke stimuli in gang gezet, maar als de diapauze eenmaal is begonnen, kunnen ook alleen bepaalde stimuli het organisme weer uit de diapauze halen. Dit is een essentieel verschil met winterslaap.
Bron: Diapauze. (2018, januari 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 09:37, mei 10, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Diapauze&oldid=50735844.
- Dimitisch hyfensysteem
Als een schimmel generatieve hyfen bevat en slechts een van de andere twee typen, wordt deze dimitisch genoemd. In feite bevatten dimitische schimmels bijna altijd generatieve en skelethyfen; er is één uitzonderlijk geslacht, Laetiporus, dat alleen generatieve en bindende hyfen bevat. Skeletachtige en bindende hyfen geven leerachtige en houtachtige schimmels zoals polyporen hun taaie consistentie. Schimmels die spoelvormige skelethyfen vormen, gebonden door generatieve hyfen, zouden sarcodimitische hyfensystemen hebben.
Bron: Schimmeldraad. (2023, oktober 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:39, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schimmeldraad&oldid=66162744.
- District IJsselmeerpolders
Het District IJsselmeerpolders is een floradistrict zoals gehanteerd door Nederlandse floristen.Dit district omvat de Wieringermeerpolder, de Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland.
Aangezien deze polders in respectievelijk 1930, 1942, 1950 en 1959 zijn drooggevallen, is de flora daar nog niet volledig ontwikkeld. De kleigebieden tonen gelijkenis met het Noordelijk kleidistrict, maar op de wat zandiger gebieden vindt men enige verwantschap met het Renodunaal district en het Drents district.
Langs het Veluwemeer en aan de rand van de Noordoostpolder is de naar verhouding rijkste flora te vinden.
Bron: District IJsselmeerpolders. (2017, april 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:21, december 1, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=District_IJsselmeerpolders&oldid=48990130.
- Doosvrucht
Een doosvrucht (ook: kapsel) is een droge openspringende (dehiscente) vrucht met meer dan één zaad per vrucht. Indien er slechts één zaad per hokje aanwezig is, spreekt men van een kluisvrucht.
Er zijn verschillende vormen van een doosvrucht:
- peul (vlinderbloemigen): één vruchtblad langs 2 naden (rug- én buiknaad) openspringend zoals boon, erwt);
- kokervrucht: één vruchtblad langs één naad (buiknaad) openspringend zoals dotterbloem, witte engbloem;
- hauw: twee vruchtbladen met een vals tussenschot. Een hauw is minstens driemaal zo lang als breed zoals bij koolzaad en pinksterbloem. Is de hauw korter dan driemaal zijn breedte dan spreekt men van een hauwtje zoals bij judaspenning en herderstasje;
- echte doosvruchten: alle andere met meer dan één vruchtblad en een typische manier van openspringen: met kleppen (akkerviooltje, doornappel, klaverzuring, paardenkastanje) met tanden (dagkoekoeksbloem) met spleten (orchidee) met poriën (papaver) met deksel (guichelheil)
Bron: Doosvrucht. (2020, juli 27). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 07:34, juli 2, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Doosvrucht&oldid=56811900.
- Drents district
Het Drents district is een floradistrict zoals dat door Nederlandse floristen wordt gehanteerd. Dit district omvat de pleistocene gebieden in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel benoorden de Overijsselse Vecht.
In het Drents district komen naar verhouding meer noordelijke soorten voor, waaronder soorten die kenmerkend zijn voor hoogveengebieden. Een aantal plantensoorten, waaronder ook gewone soorten, komt in het Drents district echter veel minder voor dan in overige pleistocene districten.
Drents district. (2017, april 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:10, november 16, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Drents_district&oldid=48988827.
- Duinstruweel
Duinstruweel vinden we op droge tot natte plaatsen in de duinen. Ze komen voor op matig kalkrijke, droge tot vochtige, min of meer humeuze zandbodems, meestal met een zwak ontwikkeld bodemprofiel. Door bladafval en stiktoffixatie kan zich plaatselijk een stikstofrijke bodem ontwikkelen.
In de struiklaag vinden we vooral duindoorn, hondsroos, egelantier, eenstijlige meidoorn, kruisbes, rode bes en zwarte bes, wilde kardinaalsmuts, wilde liguster, gewone vlier, kruipwilg en grauwe wilg.
De kruidlaag is meestal weinig soortenrijke, maar telt meestal wel hondsdraf, fijne kervel en witte winterpostelein.
Doorheen de struiklaag en in de zeldzame bomen slingeren zich lianen als de bosrank, heggenrank, zwaluwtong, heggenduizendknoop en bitterzoet.
Bron: Duinstruweel. (2024, september 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:11, november 24, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Duinstruweel&oldid=68086827.
e
- Ectomycorrhiza
Ectotroof mycorrhiza of ectomycorrhiza komt onder andere voor bij bomen als dennen en berken. De schimmeldraden groeien alleen om de buitenkant van de plantenwortel heen. Ze dringen door tot in de intercellulaire ruimten, maar niet in de cellen van het schorsweefsel van de plantenwortel. Een voorbeeld hiervan is de truffel.
Bron: Mycorrhiza. (2024, juni 21). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:50, oktober 11, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mycorrhiza&oldid=67704077.
- Ectoparasieten
Een parasiet kan in het gast-organisme leven, in welk geval men spreekt van een endoparasiet, of buiten het lichaam van het gast-organisme: een ectoparasiet.
Bron: Parasiet. (2023, november 17). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:27, december 26, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parasiet&oldid=66322958.
- Eenzaadlobbigen
Bij veel eenzaadlobbige planten zit het reservevoedsel opgeslagen in het endosperm of kiemwit. In het zaad zit slechts één kiemlob (scutellum of schildje), die het voedsel vanuit het endosperm doorgeeft aan het kiemplantje.
Als eerste komt een soort buisje (rechts op de foto), het coleoptyl, boven de grond. Hierin zit het eerste blaadje (links). Grasachtigen zoals granen, maïs en gras zijn voorbeelden van eenzaadlobbigen. Ook bloemen als lelies, orchideeën, tulpen en narcissen behoren tot deze groep van planten.
Bron: Eenzaadlobbigen. (2020, juli 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:35, juli 2, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eenzaadlobbigen&oldid=56722073.
- Emerse
Emerse vegetatie zijn planten die gedeeltelijk of geheel boven het wateroppervlak groeien. Zo hebben de planten optimaal toegang tot CO₂ terwijl ze voeding uit de bodem kunnen halen.
- Engerling
Een engerling is de larve van een kever die tot de familie bladsprietkevers behoort. De meest bekende is de larve van de meikever, maar ook de larven van de junikever, de Johanneskever en de neushoornkever worden engerlingen genoemd, naast die van veel andere soorten.
Bron: Engerling. (2024, mei 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:19, januari 7, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Engerling&oldid=67556526.
- Estuariëndistrict
Het estuariëndistrict is een Nederlands floradistrict.
Dit district omvat het zeekleigebied van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden, Zeeuws-Vlaanderen en het uiterste westen van de provincie Noord-Brabant.
Uitzondering vormen de duinen, welke tot het renodunaal district worden gerekend, de zeereep, schorren en slikken, welke tot het maritiem district worden gerekend, en de zuidrand van Zeeuws-Vlaanderen, die tot het Vlaams district behoort.
In de Belgische literatuur wordt het estuariëndistrict, evenals duinen en zeereep, als onderdeel van het maritiem district gerekend.
Bron: Estuariëndistrict. (2017, april 17). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:20, oktober 6, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Estuari%C3%ABndistrict&oldid=48979333.
- Eutrofiëring
Eutrofiëring, dat goede voeding betekent, is de vergroting van de voedselrijkdom in met name water. Hiermee wordt het verschijnsel aangeduid dat door toevoer van een overmaat aan voedingsstoffen een sterke groei en vermeerdering van bepaalde soorten optreedt, waarbij meestal de soortenrijkheid of biodiversiteit sterk afneemt.
Bron: Eutrofiëring. (2021, november 3). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:57, november 3, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eutrofi%C3%ABring&oldid=60279199.
- Eutroof
Een ecosysteem of substraat dat eutroof is, bevat veel minerale voedingstoffen. Het kent echter vaak slechts een kleine biodiversiteit aan planten en dieren.
Het tegenovergestelde van eutroof is oligotroof. Wanneer een oligotroof ecosysteem veel voedingsstoffen en mineralen aangeleverd krijgt, zal het veranderen in een eutroof ecosysteem. Dit proces heet eutrofiëring
Bron: Eutroof. (2018, juli 28). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:05, september 29, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eutroof&oldid=52014703.
f
- Femorale poriën
Femorale poriën zijn klieropeningen die voorkomen bij reptielen. De klieren zelf worden dijklieren genoemd. Femorale poriën zijn gelegen aan de onderzijde van de dijen van de achterpoot. De dijklieren scheiden een vettige stof af die verschillende organische verbindingen zoals feromonen bevat. De functie van de poriën is het verspreiden van een geurvlag om partners te lokken en concurrenten te weren.
Bron: Femorale porie. (2021, september 7). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:20, november 24, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Femorale_porie&oldid=59874677.
- Fennoscandinavië
Fennoscandinavië of Fennoscandië is een geografisch-geologische term waarmee het Scandinavisch Schiereiland, het Kolaschiereiland, Karelië en Finland wordt omschreven.
De term wordt soms gebruikt om de gebieden van Noorwegen en Zweden aan te duiden die onder het Fennoscandisch Schild, een deel van het Baltisch schild, vallen. Op cultureel gebied betekent Fennoscandinavië de relatie tussen Samen, Zweden, Noren, Finnen en Russen.
Bron: Fennoscandinavië. (2022, april 4). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 19:32, april 4, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fennoscandinavi%C3%AB&oldid=61571622.
- Fluviatiel district
Het fluviatiel district is een floradistrict in Nederland en België.
Dit district omvat in Nederland het rivierkleigebied, met vooral het holocene gedeelte van Gelderland en aangrenzend Noord-Brabant, Utrecht en Zuid-Holland, met de rivieren Maas, Lek, Waal en IJssel, en de door deze rivieren gedeponeerde afzettingen. Ook het in Nederlands-Limburg gelegen Maasdal wordt tot het fluviatiel district gerekend.
Bron: Fluviatiel district. (2020, mei 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:17, november 27, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fluviatiel_district&oldid=56237519.
g
- Gelders district
Het Gelders district is een floradistrict zoals dat door Nederlandse floristen wordt gehanteerd. Dit district omvat pleistocene gebieden als de Veluwe, de Utrechtse Heuvelrug, Het Gooi, Salland, en pleistocene enclaves (keileembulten) in Gaasterland en Wieringen en op Texel.
Bron: Gelders district. (2023, april 28). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:36, november 29, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gelders_district&oldid=64218932.
- Generatieve hyfe
Generatieve hyfen zijn relatief ongedifferentieerd en kunnen voortplantingsstructuren vormen. Ze zijn meestal dunwandig en doorschijnend, en min of meer vaak gesepteerd. Gespen kunnen ook voorkomen. Af en toe zijn de hyfen ingebed in een gelatineuze matrix.
Bron: Schimmeldraad. (2023, oktober 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:29, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schimmeldraad&oldid=66162744.
- Geofyt
Geofyt of kryptofyt is een levensvorm van terrestrische tweejarige of vaste plant waarvan enkel de ondergrondse delen een ongunstige periode, zoals een winter, hete zomer of periode met schaduw, overleven.
Deze plant heeft meestal aanpassingen ondergaan om voedselreserves op te slaan, niet alleen om ongunstige perioden te overleven, maar ook om het volgende voorjaar een nieuwe bloeistengel te kunnen vormen. Vaak zijn de plantwortels omgevormd tot wortelknollen, zoals bij koolraap en vele orchideeën, of de ondergrondse stengels tot bollen, zoals bij bolgewassen als de tulp of tot wortelstokken, zoals bij kweek.
Bron: Geofyt. (2022, juni 21). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 21:57, juli 8, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Geofyt&oldid=62329447.
- Gordelpop
Pop die halverwege met een spinseldraad aan een blad wordt vastgemaakt en daarmee in de herfst op de grond valt; soms wordt een gordelpop aan een stam of muur vastgehecht.
Bron: Vlinderstichting, 30 juli 2023, https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/alles-over-vlinders/verklarende-woordenlijst1/
- Guttatie
Guttatie is het verschijnsel dat planten of schimmels vocht met daarin opgeloste stoffen uitscheiden.
De wortels van een plant nemen water en mineralen uit de bodem op. De opname en de verdamping door de plant zijn meestal in evenwicht. Maar soms is de worteldruk van de plant zo hoog en de mogelijkheid van verdamping door het blad onvoldoende, zodat er door de nerven via de waterporiën (hydathoden) vocht naar buiten wordt geperst wat vochtdruppels aan de randen van het blad tot gevolg heeft.
Bron: Guttatie. (2023, mei 3). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:37, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Guttatie&oldid=64247036.
h
- Hafdistricten
De Hafdistricten bestaan uit de floradistricten het Noordelijkkleidistrict, het Laagveendistrict en het Estuariëndistrict. - Halter (insect)
De halters (ook wel kolfjes genoemd) zijn de tot kleine, soms knotsvormige orgaantjes getransformeerde achtervleugels bij tweevleugeligen, die uit de metathorax steken en die vooral bij de langpootmuggen nog zeer makkelijk waarneembaar zijn, alsook de tot traanvormige orgaantjes gereduceerde voorvleugels op de mesothorax bij waaiervleugeligen (Strepsiptera).
Ze hebben een functie bij het evenwicht en de vluchtstabilisatie: de halters blijven namelijk in hetzelfde vlak trillen wanneer het insect tijdens de vlucht van richting verandert, waardoor een spanning ontstaat die wordt doorgegeven aan de zenuwcellen, zodat het insect bemerkt dat het afwijkt van de rechte, horizontale vlucht.
Bron: Halter (insect). (2023, juli 23). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:35, april 23, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Halter_(insect)&oldid=64759514.
- Hamulus
Een hamulus (hamuli) is een haakvormig aanhangsel van het bot (skelet). Bij libellen betreft het een hoornachtig(chitine) aanhangsel van de huid (uitwendig skelet) en vaak niet in de vorm van een haak. De hamuli tref je aan bij het secundaire geslachtsorgaan van de mannetjes. Het heeft een belangrijke beschermende functie voor de zaadvoorraad en afhankelijk van de soort ook bescherming van de overige geslachtsorganen. Ook geven ze duidelijk aan, aan het vrouwtje, waar het geslachtsorgaan zich bevindt. Zie Anatomie van de libel.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
- Hebriden
De Hebriden vormen een archipel, een uitgestrekte groep eilanden in de Atlantische Oceaan voor de westkust van Schotland. De groep bestaat uit ongeveer 500 eilanden waarvan er ongeveer 100 worden bewoond.
Bron: Hebriden. (2023, augustus 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:44, november 17, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hebriden&oldid=65261350.
- Hemicryptofyt
Hemikryptofyt is een levensvorm van tweejarige- of vaste plant met de knoppen op of iets onder de grond, zodat ze worden beschermd door de strooisellaag. De knoppen bevinden zich vaak in basale delen van scheuten van het voorgaande jaar. Zo kunnen de planten een ongunstige periode, zoals een winter, hete zomer of periode met schaduw, overleven.
De volgende subtypen kunnen worden onderscheiden: rozetplanten, deze hebben een zeer verkorte stengel en een bladrozet polvormende planten rechtopstaande en opstijgende planten. Krulzuring is bijvoorbeeld een hemikryptofyt. De meeste overblijvende kruidachtigen die leven in een gematigd klimaat zijn geofyten. Zij hebben de knoppen onder de grond.
Bron: Hemikryptofyt. (2020, juni 6). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 20:53, juni 6, 2020 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hemikryptofyt&oldid=56492801.
- Hemi-elytrum
Het hemi-elytrum is de deels verharde voorvleugel van een wants. Het hemi-elytrum is te vergelijken met het elytrum van de kevers, maar bij deze groep is de gehele voorvleugel verhard. Het hemi-elytrum bestaat uit een verhard deel (nummers 3 - 5) en een vliesachtig membraan, aangegeven met een 6.
Bron: Hemi-elytrum. (2020, december 22). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:27, december 23, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hemi-elytrum&oldid=57807629.
- Hemimetabool
Hemimetabool is een in de biologie gebruikte term voor ongewervelde dieren die een onvolledige gedaanteverwisseling kennen. Dit wil zeggen dat de jonge dieren al op de ouders lijken en door middel van vervellingen groeien en steeds meer kenmerken van volwassen dieren krijgen. Eenmaal volwassen lijkt de larve al sterk op het volwassen dier en ontwikkelt hij zijn vleugels in één of meer vervellingen zonder apart popstadium.
Bron: Hemimetabool. (2020, oktober 5). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:56, oktober 25, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hemimetabool&oldid=57258145.
- Hemolymfe
Hemolymfe is de lichaamsvloeistof van geleedpotigen (onder andere insecten en spinachtigen) en weekdieren. Bij deze dieren is er geen verschil tussen extracellulaire vloeistof (vloeistof die zich buiten de lichaamscellen bevindt) en circulatievloeistof (bloed).
Bron: Hemolymfe. (2023, februari 25). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:28, januari 10, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hemolymfe&oldid=63883323.
- Het Geel
Het geel, veroorzaakt door Trichomonas gallinae uit het trichomonas-geslacht, is een parasitaire protozoa aandoening van de bovenste luchtwegen die vooral duiven en soms ook zangvogels treft.
Meestal komt het bij duiven voor door onderling snavelcontact. Zo nu en dan kunnen ook roofvogels en uilen geïnfecteerd worden als zij besmette prooien eten. Uiterlijk ziet het er uit als een kazig abces in de keelholte, de vogels komen in ademnood en sterven door verstikking of voedseltekort.
Bron: Het geel. (2019, december 9). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:33, augustus 8, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Het_geel&oldid=55223821.
- Hibernaculum
Holte of spinsel waarin de rups overwintert.
- Holarctisch gebied
Het Holarctische gebied omvat de koudere delen van het Noordelijk Halfrond: Noord-Amerika zuidelijk tot in Mexico, Europa, Noord-Afrika en Azië behalve delen van het Arabisch Schiereiland, Zuid-Azië en Zuidoost-Azië.
Het wordt vaak in twee kleinere gebieden verdeeld, het Nearctisch gebied in Noord-Amerika en het Palearctisch gebied in Eurazië en Noord-Afrika. Bij de florarijken, die op de verspreiding van planten gebaseerd zijn is de indeling wat anders en wordt het als een gebied gerekend.
Bron: Holarctisch gebied. (2019, september 9). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 26 november 2021 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Holarctisch_gebied
- Hymenium
Het vruchtbaar gedeelte bij een teleomorf vruchtlichaam.
- Hymenofoor
Het hymenofoor is een verzamelnaam voor de weefsels die het hymenium dragen. Zoals bij een plaatjeszwam zijn alle lamellen het hymenofoor en het hymenium is de laag van cellen aan de top van de plaatjes. Soms wordt de term gebruikt om het gehele vruchtlichaam van een paddenstoel aan te geven.
Bron: Hymenofoor. (2022, september 30). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:52, november 15, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hymenofoor&oldid=63051232.
i
- Indigeniteit
Met de term “indigeniteit” wordt de herkomst van een plantensoort bedoeld. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen oorspronkelijk inheemse soorten (inheems), soorten die voor 1500 zijn ingeburgerd (archeofyt), soorten die na 1500 zijn ingeburgerd (ingeburgerd) en soorten die uitheems zijn en (nog) niet zijn ingeburgerd (exoot).
- Instar
Een stadium in de ontwikkeling van een geleedpotige, soms aangeduid met het Latijnse woord instar, is de fase tussen twee vervellingen, totdat volwassenheid is bereikt.
Geleedpotigen moeten hun exoskelet vervangen om te kunnen groeien of een nieuwe vorm te verkrijgen. Tussen verschillende stadia zijn vaak verschillen te zien in bijvoorbeeld het aantal segmenten of de lichaamsproporties, maar soms ook kleur en tekening. In de Engelstalige wereld is het de gewoonte om instar te tellen: het eerste instar is het dier zoals het uit het ei komt, en het laatste is de imago.
Stadium (biologie). (2023, december 2). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:02, januari 5, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stadium_(biologie)&oldid=66407504.
j
- Jan Mayen
Jan Mayen is een Noors vulkanisch eiland in de Noordelijke IJszee. Het eiland bestaat uit twee delen, verbonden door een smalle landtong. Het is gedeeltelijk bedekt met gletsjers. De vegetatie bestaat uit eenvoudige toendraplanten.
Bron: Jan Mayen. (2023, september 2). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:51, oktober 5, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Mayen&oldid=65607615.
k
- Kapvormig
De top is niet vlak. De randen zijn naar binnen gebogen.
- Kostgangerboleet
De kostgangerboleet (Pseudoboletus parasiticus) is een paddenstoel die als parasiet leeft op de aardappelbovist.
Bron: Kostgangerboleet. (2022, oktober 2). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:27, november 30, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kostgangerboleet&oldid=63062741.
l
- Laagveendistrict
Het laagveendistrict is een floradistrict zoals dat door Nederlandse floristen wordt gehanteerd.
Dit district omvat de laagveengebieden (waaronder veenweidegebieden) zoals die te vinden zijn met name in de provincie Zuid-Holland en het aansluitende delen van Noord-Holland en Utrecht. Ook het westelijk deel van Overijssel en het zuidwestelijk deel van Friesland wordt tot dit district gerekend, evenals een smalle rand ten noorden van het Drents district.
Kenmerkend voor dit district zijn tal van water- en oeverplanten.
- Labellum
Een lip of labellum is in de plantenmorfologie een opvallend deel van de bloem dat dient om insecten aan te trekken en als landingsplaats voor die insecten om de bestuiving mogelijk te maken.
De lip is een omgevormd kroonblad (petaal) dat duidelijk verschilt van de andere kroonbladen door de grootte, vorm, structuur, kleur en/of tekening.
- Lip (labellum)
- Binnenste bloemdekbladen (petalen)
- Buitenste bloemdekbladen (sepalen)
Een lip komt voor bij verschillende plantenfamilies zoals de orchideeën, de lipbloemenfamilie, de gemberfamilie, de Corsiaceae en de Cannaceae.
Bron: Lip (bloem). (2020, oktober 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 08:07, oktober 8, 2020 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Lip_(bloem)
- Labiale palp
De Labiale palp een geleed tast- en/of grijporgaan aan het prementum van de larve. Het dient bij de larve om het voedsel te grijpen en de kaken in te manoeuvreren en heeft bij andere insecten een zuiver tastzintuiglijke functie. Labiale komt van labium (latijn) wat lip betekent. Palp komt van palpus (latijn)wat handpalm betekent.
Bron: Vlinderstichting https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst
- Legschede
De legschede is een onderdeel van het legapparaat die gebruikt wordt voor het afzetten van de bevruchtte eitjes. De legschedes zijn ook weer per soort goed -, boren in modder of plantenweefsel, of minder goed ontwikkeld. De ontwikkeling/ toerusting is afhankelijk van het gebruik waarbij de legschede functioneert als een soort trechter die de eitjes zeer nauwkeurig afzet.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
- Lipbloem
- Lipiden
Lipiden of lipoïden zijn vetten en vetachtige stoffen die in de biochemie een belangrijke rol spelen. Er is geen algemeen aanvaarde definitie, maar meestal beschouwt men lipiden als vetachtige stoffen die onoplosbaar zijn in water, maar wel oplosbaar in alcohol. Het gaat vaak om op basis van vetzuren door het lichaam gemaakte stoffen of stoffen die in het lichaam een vergelijkbare functie hebben.
Bron: Lipide. (2022, juli 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:18, mei 3, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lipide&oldid=62474691.
m
- Mandibels
De mandibels dienen voor het kauwen en vermalen van het voedsel en soms ook voor het vervoeren van objecten. Bij roofsoorten worden hiermee ook prooien gevangen.
Bron: Mandibel (geleedpotigen). (2021, oktober 7). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:00, oktober 16, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mandibel_(geleedpotigen)&oldid=60070995.
- Maritiem district
Het maritiem district volgens de Nederlandse classificatie is een floradistrict dat zich beperkt tot sterk door de zee beïnvloede gebieden als zeerepen, kruinen van zeedijken en -dammen, stranden, zandplaten, slikken en dergelijke.
Het district omvat de kusten van de Hollandse duinen en de Waddeneilanden, de kusten van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse delta, inclusief de afgedamde wateren, de kusten van de Waddenzee en van de voormalige Lauwerszee.
De IJsselmeerkusten worden niet tot het maritiem district gerekend.
De typerende plantengroei in dit district omvat vooral zoutplanten.
Bron: Maritiem district (Nederland). (2017, april 16). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:19, december 1, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maritiem_district_(Nederland)&oldid=48973440.
- Mesonotum
De mesothorax is het middelste deel van het borststuk (thorax) van een insect. Het is gelegen voor de metathorax en achter de prothorax. De mesothorax draagt het tweede potenpaar aan de onderzijde en het eerste paar vleugels (de voorvleugels) aan de bovenzijde.
Het gedeelte van het exoskelet, gelegen aan de rugzijde van de mesothorax heet het mesonotum (dorsaal) en aan de buikzijde heet het mesosternum (ventraal).
Bron: Mesothorax. (2020, maart 28). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 09:59, augustus 4, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mesothorax&oldid=55942412.
- Mesotrofe
Een mesotroof (matig voedselrijk) ecosysteem of substraat bevat matig veel minerale voedingsstoffen. Het is de situatie die ligt tussen oligotroof (voedselarm) en eutroof (voedselrijk).
Bron: Mesotroof. (2021, augustus 23). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 20:05, april 24, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mesotroof&oldid=59769751.
- Microsporidia
De Microsporidia of Microspora vormen een stam van eencellige parasieten, nauw verwant aan schimmels. Er bestaan waarschijnlijk meer dan een miljoen soorten, waarvan er ongeveer 1500 zijn beschreven. Microsporidia leven als parasieten op dieren, voornamelijk insecten. Ongeveer een tiende van alle soorten infecteert gewervelden, waaronder mensen. Sommige soorten worden gebruikt om insectenplagen tegen te gaan.
Bron: Microsporidia. (2024, januari 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:38, januari 8, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Microsporidia&oldid=66857419.
- Mineerder
Bladmineerder is de naam voor soorten insecten waarvan de larven het mesofyl van bladeren eten. De gangen kunnen wit of gelig tot bruin van kleur zijn, en de patronen divers van vorm, van een vlek tot een ingewikkeld gangenstelsel. Vanwege de gelijkenis met mijnen van delfstoffen worden de gangen mijnen genoemd, waar de bladmineerder zijn naam aan te danken heeft.
Bron: Bladmineerder. (2021, november 7). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 02:48, mei 7, 202 vanhttps://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bladmineerder&oldid=60300044.
- Mitochondriën
Een mitochondrion of mitochondrium (meervoud mitochondriën of mitochondria) is een door twee membranen omsloten celorganel dat, middels het metabole proces van de celademhaling, fungeert als energieomzetter in de eukaryote cel. Een mitochondrion heeft een diameter van ongeveer 1 micrometer. Cellen met een relatief grote energiebehoefte, bijvoorbeeld spiercellen, hebben een relatief groot aantal mitochondriën in hun cytoplasma.
Bron: Mitochondrion. (2021, januari 30). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 04:11, mei 01, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mitochondrion&oldid=58197354.
- Monomitisch hyfensysteem
Elke schimmel moet generatieve hyfen bevatten. Een schimmel die alleen dit type bevat, evenals vlezige paddenstoelen zoals agarics, wordt monomitisch genoemd.
Bron: Schimmeldraad. (2023, oktober 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:37, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schimmeldraad&oldid=66162744.
- Mutualisme
Mutualisme is in de ecologie en fysiologie een interactie tussen twee levensvormen (twee symbionten) waarbij beide voordeel hebben van die interactie.
Bron: Mutualisme. (2022, oktober 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:27, mei 4, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mutualisme&oldid=63153492.
- Mycorrhiza-schimmel
Een mycorrhiza is een samenlevingsvorm van schimmels en planten via de wortels. Bijna alle planten werken ondergronds samen met schimmels. Deze absorberen bijvoorbeeld mineralen uit de bodem die ze vervolgens afstaan aan een plant, in ruil daarvoor krijgen ze suikers terug voor hun eigen voeding.
Bron: Mycorrhiza. (2023, september 17). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:23, november 30, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mycorrhiza&oldid=65984843.
- Myiasis
Myiasis of huidmadenziekte is een aandoening die wordt veroorzaakt door de larven van een aantal soorten uit de orde van de tweevleugeligen, vooral vliegen, maar ook enkele muggen. Het bekendst zijn de vertegenwoordigers van de familie horzels, maar ook bij andere vliegenfamilies komen larven voor die leven in het vlees van levende dieren (en dus ook mensen).
Bron: Myiasis. (2021, november 30). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 20:20, november 30, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Myiasis&oldid=60445506.
- Mymaridae
Mymaridae vormen een familie van insecten die behoren tot de orde van de vliesvleugeligen (Hymenoptera).
Bron: Mymaridae. (2022, oktober 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:09, oktober 25, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mymaridae&oldid=63122407.
n
- Nearctisch gebied
Het Nearctisch gebied is in de biogeografie het gebied dat het grootste deel van Noord-Amerika omvat: Canada, de Verenigde Staten en noordelijk Mexico. Het zuiden van Florida wordt vaak tot het Neotropisch gebied gerekend. Het Nearctisch gebied en Palearctisch gebied vormen samen het Holarctisch gebied.
Bron: Nearctisch gebied. (2024, augustus 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:25, januari 14, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nearctisch_gebied&oldid=67995028.
- Necrotroof
Parasitair organisme dat overgaat tot het afbreken van organisch materiaal nadat de gastheer is gestorven.
- Nodaallijn
De nodaallijn is een lijn die de nodi (zie nodus) op de proct, van een jufferlarve, met elkaar verbindt.
Bron: Vlinderstichting, 2022 https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst. Geraadpleegd 23 december 2022
- Nodus
Meervoud: nodi. Een nodus is een knooppunt aan de buitenrand, ongeveer halverwege, van het achterlijfaanhangsel (proct) bij een jufferlarve.
Bron: Vlinderstichting, 2022 https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst, Geraadpleegd 23 december 2022
- Nominale ondersoort
In de zoölogische nomenclatuur wordt met de nominale ondersoort of nominaatvorm van een soort de ondersoort bedoeld waartoe het type van de naam van de soort behoort. Voor de nominale ondersoort geldt dat de ondersoortnaam dezelfde spelling heeft als de soortnaam.
De nominale ondersoort van Papilio demodocus heeft als naam een trinomen: Papilio demodocus demodocus.
Bron: Nominale ondersoort. (2019, juli 25). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:34, oktober 30, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nominale_ondersoort&oldid=54267471.
- Noordelijk kleidistrict
Het noordelijk kleidistrict is een floradistrict zoals door Nederlandse floristen gehanteerd.
Dit district omvat de zeekleigebieden van de provincies Groningen, Friesland, de Kop van Noord-Holland en West-Friesland. In deze gebieden is geen veenvorming opgetreden: Het zijn inpolderingen van met name de Waddenzee.
Het noordelijk kleidistrict is soortenarm. Wel zijn er veel landgoederen waar stinsenplanten groeien.
Bron: Noordelijk kleidistrict. (2017, april 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:21, november 30, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Noordelijk_kleidistrict&oldid=48988937.
o
- Occiput
Achterhoofd, bij de larven zijn het de platen achter de ogen. Bij libellen het dorsale (rug(boven)) deel van de achterkant van de kop tussen de ogen.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst
- Ocellus
Een ocellus, mv: ocelli (of bijoog of puntoog) is een enkelvoudig oog dat bij talrijke diergroepen voorkomt. De naam is Latijn voor oogje. Insecten hebben in het basisplan van hun anatomie drie ocelli op het voorhoofd, naast de samengestelde ogen (facetogen) waarmee de meeste soorten hun omgeving kunnen waarnemen.
Hoewel ze licht en donker kunnen onderscheiden zijn ze qua beeldvorming optisch inferieur aan de samengestelde ogen. De functie van ocelli is in veel gevallen niet goed begrepen. De ocelli kunnen bij veel insecten ook ontbreken. Ook insectenlarven hebben soms ocelli.
Bron: Ocellus. (2024, februari 16). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:35, december 23, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ocellus&oldid=67042529.
- Oligotrofie
In de ecologie bedoelt men met oligotrofie of voedselarmoede dat er binnen een ecosysteem, maar (zeer) weinig beschikbare minerale voedingsstoffen aanwezig zijn; de trofiegraad van het desbetreffende milieu is dan laag. Organismen die vooral leven in oligotrofe ecosystemen worden oligotrafent genoemd. Vaak is er een grotere biodiversiteit aan plantensoorten en daardoor ook aan dieren.
Bron: Oligotrofie. (2024, februari 28). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:24, november 1, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oligotrofie&oldid=67116856.
- Osmaterium
Het osmeterium, ook wel osmaterium genoemd, is een defensief orgaan bij de larven van soorten uit de vlinderfamilie der pages. Het orgaan bevindt zich in de prothorax en kan buiten het lichaam worden gebracht als de larve zich bedreigd voelt. Buiten het lichaam ziet het orgaan eruit als een gespleten tong en kan, in combinatie met op ogen lijkende vlekken op zijn lichaam, gebruikt worden om kleine vogels en reptielen af te schrikken door zich voor te doen als de kop van een slang. De larve kan het uitgestoken osmeterium ook gebruiken om een sterke, vieze geur af te scheiden die mieren, spinnen en sprinkhanen kan verjagen.
Bron: Osmeterium. (2016, april 1). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 09:33, juli 25, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Osmeterium&oldid=46439050.
- Ovipositor
Een ovipositor, ook wel legboor of legbuis genoemd, is een eierleggend orgaan van een insect.
Letterlijk betekent het eierplaatser. Het is een holle buis, die bij veel soorten een beetje (langpootmug) en soms voor een groot deel (sprinkhaan) ingetrokken kan worden. Over het algemeen hebben alleen sommige vliegen en wantsen een ovipositor, en uiteraard alleen vrouwelijke exemplaren. Vaak wordt de legbuis door de leek aangezien voor angel, terwijl het eigenlijk eerder een geslachtsorgaan is. De functies voor een ovipositor zijn eigenlijk hetzelfde, de eieren moeten ergens 'diep' in gestopt worden. Toch verschilt het wat ermee gedaan wordt:
Bron: Ovipositor. (2024, juli 12). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:29, januari 20, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ovipositor&oldid=67808450.
p
- Palearctisch
Het Palearctisch gebied of Palearctis is in de biogeografie de aaneengesloten landmassa, met de dicht bij de kust liggende eilanden, die grofweg geheel Europa, Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Noord-, Centraal- en Oost-Azië omvat. Het strekt zich uit van west naar oost van Groot-Brittannië en Noord-Afrika tot aan Japan, en van noord naar zuid van Siberië en Scandinavië tot ongeveer de Sahara en de Himalaya.
Bron: Palearctisch gebied. (2020, januari 15). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:18, mei 14, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Palearctisch_gebied&oldid=55453096.
- Parasitoïde
Parasitoïden zijn organismen die voor hun ontwikkeling op een gastheer moeten leven en die gastheer uiteindelijk doden. Het criterium dat een parasiet onderscheidt van een parasitoïde is dat de gastheer bij een parasitoïde uiteindelijk aan de interactie doodgaat en bij de parasiet niet.
Bron: Parasitoïde. (2023, januari 24). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:07, oktober 25, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parasito%C3%AFde&oldid=63710695.
- Peridium
Een peridium is de beschermende laag om het sporendragende orgaan bij vele soorten schimmels. De schimmels die onder andere tot de Phallaceae (stinkzwammen), Lycoperdaceae (stuifzwammen), aardsterren, Hymenogastrales, Puccinia en Uromyces behoren vormen een peridium.
Bron: Peridium. (2023, augustus 24). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:33, november 21, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Peridium&oldid=65410386.
- Peristoom
Een peristoom, mondrand of mondbeslag is de rand van een bekervormige structuur, zoals van een sporenkapsel van een mos, een rand van een mondopening bij een slakkenhuis of de rand van de beker van bekerplanten zoals Nepenthes spp..
Bron: Peristoom. (2023, februari 24). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:40, november 21, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Peristoom&oldid=63877243.
- Petgaten
Petgaten of trekgaten komen voor in het veenlandschap, ze hebben daar vaak grote veenplassen gevormd. Deze plassen worden, voor zover niet drooggelegd, dikwijls beheerd als recreatie- of natuurgebied.
De gaten zijn ontstaan door het uitbaggeren van veen, de zogenaamde natte vervening. Dit uitbaggeren van veen, het trekken met de baggerbeugel, werd vanaf de 16e eeuw toegepast bij de winning van turf onder de grondwaterspiegel. Het uitgebaggerde veen werd op legakkers gedroogd waarna de turf kon worden gebruikt als brandstof. Veel grote plassen in veengebieden zijn ontstaan uit trekgaten doordat stormen de legakkers wegsloegen of doordat ook de legakkers werden weggebaggerd.
Bron: Petgat. (2018, juni 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:21, november 14, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Petgat&oldid=51785797.
- Pleistocene districten
De Pleistocene disctricten bestaan uit het Subcentreuroop district, het Kempens district, het Vlaams district , het Gelders district en het Drents district.
Bron: Floradistrict. (2023, mei 23). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:23, november 16, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Floradistrict&oldid=64351176.
- Polyandrie
Polyandrie of veelmannerij is het hebben van meerdere mannetjes tegelijkertijd. Het is daardoor een vorm van polygamie.
Bron: Polyandrie. (2017, december 29). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 20:26, december 29, 2017 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Polyandrie&oldid=50629525.
- Polygaam
Polygaam (bloemen met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen en bloemen met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen).
- Poststernum
Achterste buikplaat van het borststuk en een onderdeel van het metasternum.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
- Procten
De procten zijn achterlijfaanhangsels bij de larven. Deze verschillen sterk van vorm tussen de juffers en de echte libellen. Bij de juffers zijn de procten bladvormig en dooraderd, deze dienen voor de voortbeweging en functioneren ook als uitwendige kieuwen. Bij de echte libellen bestaan de procten uit verharde punten. De procten zijn onderverdeeld in twee paraprocten, de buitenste en één epiproct, de middelste.
Bron: Vlinderstichting, 2022 https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst. Geraadpleegd 23 december 2022
- Prolarvale stadium
Wanneer een libelleneitje uitkomt verschijnt eerst de zogenaamde prolarve: een klein wormachtig diertje dat nog omgeven is door de eihuid. Een prolarve verplaatst zich met spartelende bewegingen naar de plek waar de larve moet opgroeien: bijvoorbeeld van de plant waarin het eitje is afgezet naar het open water, of van de oever naar het water. Bij eitjes die los in het water zijn afgezet is deze fase dus al direct bereikt. Eenmaal aangekomen op de plaats van bestemming vervelt de prolarve en verschijnt het jonge larfje, dat zich vrij kan bewegen, kan eten en kan groeien.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/levenscyclus3/
- Pronotum
Het pronotum is bij insecten het rugschild van het eerste thoraxsegment, de prothorax. Het is bij veel insecten, zoals wantsen, kevers, kakkerlakken en oorwormen flink ontwikkeld en goed zichtbaar. Het wordt veelal ook als 'halsschild' aangeduid.
Bron: Pronotum. (2022, mei 31). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:00, december 20, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pronotum&oldid=62159373.
- Pterostigma
Pterostigma is letterlijk vertaald, vleugelvlek, ook wordt wel gebruikt de term tipvlekje. Het vlekje bevindt zich direct achter de voorrandader tegen de uiteinden van de vleugels aan. Het vult één ruimte (cel) tussen de aders en is bij nagenoeg alle Libellen niet dooraderd.
Wanneer het pterostigma wel is dooraderd dan spreekt men van pseudo-pterostigma. Dit laatste treft men aan bij de familie van de beekjuffers. Per soort kan het tipvlekje verschillen in grootte, afhankelijk van de grootte van de cel (ruimte tussen de aders) en kleur. Men vermoed dat de aders die het Pterostigma omsluiten wat poreus zijn en zo bloed en ander vocht in de tussenliggende ruimte lekt. Hier hopen dan bloedlichaampjes, pigmenten en andere bestanddelen zich op, waardoor het Pterostigma kleur en gewicht krijgt. Dit laatste heeft effect, meer stabiliteit, bij het vliegen. Zie Anatomie van de libel.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst
r
- Reflexbloedingen
Veel lieveheersbeestjes, oliekevers, soldaatjes, steenvlieglarven en andere insecten gebruiken reflexbloedingen als afschrikmiddel. De dieren scheiden – in het geval van lieveheersbeestjes, uit klieren tussen het scheenbeen (onderbeen) en het dijbeen (femur) – roodachtige of geelbruine druppels hemolymfe af die giftig zijn of een onaangename geur en smaak hebben (zogenaamde defensieve secretie). Vaak heeft dit een direct afschrikkend effect op een potentiële aanvaller.
- Renodunaal district
Het renodunaal district is een van de plantengeografische of floradistricten in Nederland. Het renodunaal district werd vroeger Duindistrict genoemd.
Het betreft hier het gebied van de kalkrijke Nederlandse duinen tussen Bergen (Noord-Holland) en Cadzand in Zeeland. Het ontstaan van het duingebied en de samenstelling van de flora hangen samen met veranderingen in de loop van de rivier de Rijn gedurende de eeuwen. Het floradistrict heet daarom tegenwoordig Rijn-Duindistrict of Renodunaal District.
Het district onderscheidt zich van het noordelijker gelegen Waddendistrict (het duingebied van de Waddeneilanden en de kop van Noord-Holland) door het kalkhoudende zand en het voorkomen van typische stroomdalplanten. In het Waddendistrict ontbreken deze plantensoorten en is het duinzand doorgaans zeer kalkarm.
Bron: Renodunaal district. (2023, augustus 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:02, november 16, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Renodunaal_district&oldid=65297535.
- Rostraal
Rostraal (Latijn: rostrum, neusspiegel) is bij dieren de plaatsaanduiding van een lichaamsonderdeel aan de voorzijde. Een lichaamsonderdeel ligt rostraal wanneer de plaats ervan op het hoofd aan de kant van de neus ligt.
Bron: Rostraal. (2019, april 6). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:09, december 23, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rostraal&oldid=53564594.
- Ruderale
Ruderaal terrein is een biotoop dat door menselijke activiteit, bijvoorbeeld gestort puin of stenen, is verstoord, en waarvan de bodem een grote hoeveelheid voedingsstoffen bevat, vooral stikstofverbindingen in de vorm van nitraten en ammoniumverbindingen.
Voorbeelden van ruderaal terrein zijn bouwterreinen, industrieterreinen, spoor- en wegbermen, slootkanten, braakliggende terreinen en plantsoenen.
Ruderale vegetatie of ruigte is de voor ruderaal terrein kenmerkende plantengroei, die vaak bestaat uit tweejarige, hoog opgroeiende kruidachtige planten: de ruderale soorten.
Bron: Ruderaal terrein. (2020, maart 10). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 16:09, mei 11, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruderaal_terrein&oldid=55821179.
s
- Saprobiont
Een saprobiont is een organisme dat leeft van dood organisch materiaal. Ze helpen om dood organisch materiaal af te breken. Ze spelen een belangrijke rol in de kringloop van de natuur.
Saprobionts zijn onder meer schimmels, bacteriën en protozoa. Ze produceren enzymen die dood organisch materiaal afbreken in kleinere moleculen, die ze vervolgens kunnen opnemen als voedsel.
- Saprofyt
Een saprofyt (van het Grieks: sapros = verrot en phuton = plant) is een plantaardig organisme of een schimmel die zijn celmateriaal opbouwt door het opnemen van organische stoffen uit dode andere organismen (heterotroof). Ze staan mee in voor de afbraak van dood hout, afgevallen bladeren en dode planten en dieren.
Bron: Saprofyt. (2019, december 22). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:13, december 22, 2019 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Saprofyt&oldid=55294596.
- Saprotroof
Levenswijze van schimmels die leven van dood organisch materiaal wat ze afbreken. Voorbeelden zijn bladeren, naaldenstrooisel, dode stengels, dood hout en mest.
- Scabiosa
Scabiosa is een geslacht uit de kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae). De soorten komen voor in de gematigde delen van Eurazië, in Macaronesië, Noord-Afrika tot in Eritrea en in zuidelijk Afrika.
Bron: Scabiosa. (2023, januari 15). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:25, mei 11, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Scabiosa&oldid=63649917.
- Scerofylle
Sclerofylle vegetatie is een vegetatietype dat wordt gekenmerkt door sclerofylle planten: planten met kleine, harde, groenblijvende bladeren, korte internodia (de afstand tussen bladeren langs de stengels en takken) en bladeren die parallel of schuin georiënteerd staan op het zonlicht.
De bladeren hebben een dikke cuticula en de huidmondjes liggen verzonken aan het bladoppervlak zodat de verdamping van water wordt tegengegaan. Voorbeelden van sclerofylle planten zijn de olijfboom en de steeneik.
Bron: Sclerofylle vegetatie. (2023, maart 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:28, april 7, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sclerofylle_vegetatie&oldid=63983653.
- Scherenkust
Een scherenkust is een kustgebied met ondiep en vaak brak water en talrijke, meestal kleine rotsachtige eilanden of scheren.
Scheren zijn rotsachtige eilanden geboetseerd door de gletsjers tijdens de ijstijden. Na het afsmelten van de ijskap zijn de kustgebieden gaan stijgen en kwamen de eilandjes boven het wateroppervlak. Dit verklaart hun gepolijste, afgeronde vorm. Scandinavië en Canada (Atlantische kust en Hudsonbaai) zijn de belangrijkste gebieden waar deze voorkomen.
Bron: Scherenkust. (2022, december 5). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 14:56, september 23, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Scherenkust&oldid=63394211.
- Schijnkrans
De schijnkrans is een bloeiwijze die bestaat uit twee ineengedrongen gevorkte bijschermen en komt voor bij de lipbloemenfamilie (Labiatae of Lamiaceae).
De schijnkrans is een bloeiwijze die bestaat uit twee ineengedrongen gevorkte bijschermen en komt voor bij de lipbloemenfamilie (Labiatae of Lamiaceae).
Bron: https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=GNU_Free_Documentation_License&oldid=1027025766
- Schorren
Een kwelder (ook: gors, groeze/groes, schol of schor(re), de verschillende namen zijn regionaal) is een begroeide buitendijkse landaanwas die bij een gemiddeld hoogwater niet meer onderloopt. De plantengemeenschap die op een kwelder kan ontstaan is Puccinellion maritimae (zilte graslanden).
Alleen bij erg hoge waterstanden komt de kwelder blank te staan. De term wordt ook wel gebruikt voor een onbedijkte aangeslibde kleibank. Het grootste aaneengesloten brakwater-schorrengebied van Europa is het Verdronken Land van Saeftinghe, en is deels in Zeeuws-Vlaanderen en deels in Oost-Vlaanderen gelegen.
Bij het onderlopen van een slik tijdens vloed blijft er telkens wat nieuwe modder liggen wanneer het water wegloopt. Hierdoor ontstaat de kwelder, die langzaam maar zeker steeds droger wordt. De laagste delen van een kwelder worden gevormd door geulen, slenken, prielen en kreken. Een kwelderwal is een hoger gelegen deel van een kwelder, waar bij overstromingen vaak grover materiaal werd afgezet. Een voorbeeld hiervan zijn de kwelderwallen van de oude Middelzee in Friesland. De kwelderwallen zijn te herkennen doordat hierop de dorpen ontstonden. Bijvoorbeeld de gordel van de dorpen Hijum, Hallum, Marrum, Ferwerd, Blija en Holwerd. Kwelderwallen worden verder gekenmerkt door akkerbouw omdat de grond lichter (zandiger) is dan de overige kweldergronden.
Bron: Kwelder. (2021, februari 12). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 20:55, februari 12, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kwelder&oldid=58298269.
- Scleriet
Een scleriet is een harde chitineplaat omgeven door naden of zachte huid op de buitenkant van een geleedpotige. Het is een verhard deel van het geleedpotige exoskelet.
Bron: Scleriet. (2022, december 31). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:06, december 25, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Scleriet&oldid=63563625.
- Scutellum
Het scutellum of schildje is een onderdeel van het borststuk van een insect. Het scutellum is gelegen aan de bovenzijde van het borststuk, achter het scutum. De anale plaat van de rups wordt het anale scutellum genoemd.
Bron: Scutellum. (2021, augustus 17). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:01, december 20, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Scutellum&oldid=59734253.
- Seksuele dimorfie
Seksuele dimorfie of geslachtsdimorfie is het verschil in uiterlijk tussen mannetjes en vrouwtjes bij dezelfde diersoort. Het betreft hier niet de geslachtsorganen zelf, maar andere morfologische verschillen in lichaamsvorm, lichaamsgrootte of lichaamskleur. Dimorfie kan ook optreden bij planten, zoals bij sommige varens.
Bron: Seksuele dimorfie. (2024, januari 19). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:19, mei 4, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Seksuele_dimorfie&oldid=66869345.
- Septe
Tussenschot
- Setae
Een seta of borstel (Latijn: saeta, borstel, meervoud setae) is een in de biologie algemeen gebruikte, beschrijvende term voor stijve, maar toch buigzame, haarvormige structuren bij micro-organismen, planten en dieren.
Bron: Seta. (2023, februari 2). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:23, juli 10, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Seta&oldid=63763956.
- Skelet hyfe
Skelethyfen zijn dikwandige, niet of slechts licht vertakte en nauwelijks gesepteerde hyfen, die vaak erg lang zijn. De hyfen sterven meestal heel vroeg af en zijn dan plasmavrij en buisvormig hol. Deze hyfen geven hardheid en stevigheid aan het vruchtlichaam. Vruchtlichamen met skelethyfen zijn min of meer kurkachtig of houtachtig.
Schimmeldraad. (2023, oktober 18). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:30, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schimmeldraad&oldid=66162744.
- Spermatofoor
Een spermatofoor is het zaadpakketje van een mannelijk dier dat wordt afgedragen aan het vrouwelijk dier om bevruchting mogelijk te maken. Het kan gaan om uiteenlopende diersoorten, van gewervelde dieren als salamanders tot ongewervelde dieren als spinnen.
Bron: Spermatofoor. (2018, december 10). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:39, januari 14, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Spermatofoor&oldid=52770831.
- Spiracula
Ademhalingsopeningen op de zijkant van het lichaam van een rups. - Standvlinder
Een standvlinder in een bepaald gebied is een vlinder die in dat gebied gedurende minimaal tien jaar een populatie heeft (gehad). Naast standvlinders kunnen in het gebied ook trekvlinders worden gezien, die zich niet of niet blijvend kunnen vestigen in dat gebied, en adventieven die niet op eigen kracht in het gebied zijn gekomen.
Voorbeelden van veelgeziene standvlinders in Nederland en België zijn dagpauwoog, klein koolwitje, citroenvlinder en oranjetipje. In hetzelfde gebied zijn de atalanta en distelvlinder vaak geziene trekvlinders.
Bron: Standvlinder. (2022, april 14). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 10:59, juli 15, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Standvlinder&oldid=61687599.
- Sterigma
Een sterigma (meervoud: sterigmen of sterigmata) is een verlenging van het basidie (basidium) en bestaat uit een draadvormig deel uitlopend in een dunner deel waar de basidiospore aan vastzit. Het sterigma wordt op het zich ontwikkelend basidie gevormd. Het basidie vormt tijdens de meiose vier kernen, die zich naar de top van het basidie verplaatsen. Ten slotte komt in elke spore, die zich aan de top van het sterigma vormen, één kern.
Bron: Sterigma. (2022, december 11). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 14:02, november 21, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterigma&oldid=63429493.
- Sterniet
Een sterniet is een van de twee bedekkende chitineplaten op een segment van het achterlichaam van een insect, en wel die aan de buikzijde. De corresponderende rugplaat heet tergiet.
Bron: Sterniet. (2023, juli 16). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:00, november 15, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterniet&oldid=64712820.
- Stridulatie
Stridulatie is het produceren van geluid door bepaalde lichaamsdelen langs elkaar te strijken. In de praktijk slaat het voornamelijk op insecten die geluiden produceren om het andere geslacht te lokken.
Bron: Stridulatie. (2023, september 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:00, augustus 8, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stridulatie&oldid=65755786.
- Subhymenium
Een hyfenlaag tussen het hymenium en de trama bij Agaicales of tussen het hymenium en het receptaculum bij Ascmyucetes.
- Successie
Successie is een ecologisch proces waarbij een merkbare verandering in de soortensamenstelling binnen een habitat plaatsvindt. Deze verandering vindt plaats binnen een bepaalde tijdspanne waarna een stabiele levensgemeenschap gevormd wordt. Levensgemeenschappen volgen elkaar dan in een bepaalde volgorde op. Als er wordt uitgegaan van een kaal gebied, zonder planten, begint de successie met een aantal pioniersoorten, waarna, naarmate de successie vordert, het systeem complexer wordt.
Bron: Successie (ecologie). (2023, februari 6). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 16:55, juni 29, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Successie_(ecologie)&oldid=63785012.
t
- Tandempositie
Positie in de paring, waarin het mannetje met zijn achterlijfsaanhangselen is verbonden met halsschild of achterhoofd van het vrouwtje, maar het vrouwtje (nog)niet met haar achterlijf is verbonden met het mannetje.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
- Tarsus
De tarsus van een insect is een structuur aan het uiteinde van de poot, waarmee het dier contact met de onderlaag houdt. De overeenkomstige structuur bij andere geleedpotigen wordt eveneens tarsus genoemd.
De tarsus bestaat meestal uit een tot vijf kleine geledingen met aan het uiteinde een dubbele haak. Verschillende insecten hebben gespecialiseerde structuren als kleverige borsteltjes of zuignapjes waarmee ze zich ook op gladde oppervlakken nog kunnen vasthouden.
Voor de determinatie zijn aantal en vorm van de tarsusleden, alsmede de vorm van de haak en andere structuren aan het uiteinde van de tarsus, vaak belangrijke kenmerken bij het identificeren van soorten.
Bron: Tarsus (insect). (2021, juli 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:42, augustus 20, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tarsus_(insect)&oldid=59495781.
- Tarus
De tarsus van een insect is een structuur aan het uiteinde van de poot, waarmee het dier contact met de onderlaag houdt. De overeenkomstige structuur bij andere geleedpotigen wordt eveneens tarsus genoemd.
De tarsus bestaat meestal uit een tot vijf kleine geledingen met aan het uiteinde een dubbele haak. Verschillende insecten hebben gespecialiseerde structuren als kleverige borsteltjes of zuignapjes waarmee ze zich ook op gladde oppervlakken nog kunnen vasthouden.
Tarsus (insect). (2021, juli 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:23, januari 5, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tarsus_(insect)&oldid=59495781.
- Teleomorf
Teleomorf is de geslachtelijke fase van een schimmel, die bij Ascomyceten voorkomt. Anamorf is de ongeslachtelijke fase van de schimmel. Bij een aantal soorten is het teleomorfe stadium niet meer aanwezig of nog niet vastgesteld.
Bron: Teleomorf. (2014, januari 13). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:27, november 14, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Teleomorf&oldid=40122399.
- Tergiet
Een tergiet (van het Latijnse tergum voor rug) of rugplaat is een deel van het exoskelet van insecten. Het is een van de twee bedekkende chitineplaten op een segment van het achterlichaam, en wel die aan de rugkant. De corresponderende buikplaat heet sterniet. Tergiet en sterniet zijn aan de zijden met elkaar verbonden door flankhuiden, pleurieten genaamd.
Bron: Tergiet. (2019, augustus 15). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:29, mei 9, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tergiet&oldid=54385716.
- Tergiet
Een tergiet of rugplaat is een deel van het exoskelet van insecten. Het is een van de twee bedekkende chitineplaten op een segment van het achterlichaam, en wel die aan de rugkant. De corresponderende buikplaat heet sterniet. Tergiet en sterniet zijn aan de zijden met elkaar verbonden door flankhuiden, pleurieten genaamd.
Bron: Tergiet. (2019, augustus 15). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 15:02, november 15, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tergiet&oldid=54385716.
- Tibia
De tibia of scheen is bij geleedpotige dieren een onderdeel van de poot. De tibia verbindt de dij (femur) met de voet (tarsus).
Bron: Tibia (geleedpotige). (2021, juni 11). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:57, januari 15, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tibia_(geleedpotige)&oldid=59300045.
- Trachee
Een trachee (mv: tracheeën) is een ademhalingsbuisje bij insecten, duizendpotigen, springstaarten, spinachtigen en fluweelwormen.
Bron: Trachee (insecten). (2024, augustus 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:15, augustus 8, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trachee_(insecten)&oldid=67939197.
- Trama
Trama is bij zwammen de verzamelnaam voor hyfen (schimmeldraden) die geen rol spelen bij de soortverbreiding. De weefsels in het vruchtlichaam van een zwam of schimmel worden opgedeeld naargelang ze al dan niet noodzakelijk zijn bij de voortplanting van de soort. Het hymenium is de vruchtbare laag die de basidiën of asci met sporen bevat. Alle andere weefsels tezamen noemt men de trama van de paddenstoel. Deze andere weefsels geven bijvoorbeeld structuur aan de zwam of staan in voor het transport van allerlei metabolieten door de zwam heen.
Bron: Trama. (2019, maart 25). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:50, november 17, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trama&oldid=53473626.
- Trimitisch hyfenweefsel
Weefsel kan uit verschillende types bestaan. Zo heeft men:
- Monomitisch systeem (enkel generatieve hyfen)
- Dimitisch systeem (generatieve en skelethyfen)
- Trimitisch systeem (generatieve hyfen, bindhyfen, skelethyfen).
u
- Uitsluipen
Laatste vervelling van een libellenlarve, waarbij het imago tevoorschijn komt.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
v
- Vangmasker
Het mentum wordt ook wel vangmasker genoemd. Dit is een opvallend orgaan aan de onderzijde van de kop van de larve. Het is een uitklapbaar orgaan dat wordt gebruikt voor het vangen van prooidiertjes. Verder bestaat het mentum voornamelijk uit het submentum, het prementum en (beweegbare) tanden.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
- Verlanding
Verlanding is een proces waarbij drasland, moerassen, plassen en andere ondiepe wateren langs natuurlijke weg in land veranderen. Dit proces kan tientallen tot honderden jaren duren.
Verlanding komt het meest voor bij (ondiepe) meren. Dit betekent niet dat alle meren eens zullen verdwijnen: overstromingen, stormen en ook menselijk ingrijpen houden ze in stand en doen nieuwe ontstaan. Een moeras is vaak een tussenfase in een verlandingsproces.
Bron: Verlanding. (2023, mei 8). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 11:14, november 15, 2024 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verlanding&oldid=64268934.
- Vleugelvoorrand
De vleugelvoorrrand wordt gevormd door de voorrandader, de costa, deze loopt vanaf de basis van de vleugel tot aan de top van de vleugel. Het is een belangrijk element bij het determineren van soorten, zo kan de kleur bepalend zijn, maar ook de plaats van de knoop in de voorrandader en de plaats van het Pterostigma aan (nabij) het uiteinde van de voorrandader, de top van de vleugel. Zie Anatomie van de libel.
Bron: https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/verklarende-woordenlijst/
w
- Waddendistrict
Het Waddendistrict is het Floradistrict of Plantengeografisch District dat volgens de indeling van de vegetatiekundige J.L.van Soest (1929 - 1932) het gebied uitmaakt van de duinen van de Nederlandse Waddeneilanden en de kop van Noord-Holland ten noorden van Bergen (Noord-Holland).
Bron: Waddendistrict. (2023, augustus 20). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 13:33, november 29, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Waddendistrict&oldid=65309916.
z
- Zuidlimburgs district
Het Zuidlimburgs district is een in de Nederlandse classificatie gebruikt floradistrict. Dit district komt ongeveer overeen met het Limburgse heuvelland.
Het gebied omvat een aantal met löss bedekte plateaus, van elkaar gescheiden door beekdalen. Hier en daar dagzoomt Limburgse mergel, en ook in diverse, al dan niet verlaten, groeven is dit te vinden. Hierdoor vindt men er kalkgraslanden. De soorten die daar voorkomen zijn gedeeltelijk uniek voor Nederland, en ook de bosflora, vooral van de hellingbossen, zoals bronbossen, is voor Nederland uniek. Daarnaast kan de zinkflora worden genoemd.
Bron: Zuidlimburgs district. (2023, mei 11). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 18:15, november 16, 2023 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zuidlimburgs_district&oldid=64287770.
- Zwamvlok
De zwamvlok of het mycelium is het netwerk van alle draden van een schimmel. De schimmeldraden worden ook wel hyfen genoemd. Meestal zit de zwamvlok onder de grond. Bij parasitaire plantenschimmels zoals grauwe schimmel, en meeldauw zitten de schimmeldraden in de waardplant zelf, vooral tussen de cellen van de gastheer.
De zwamvlok groeit soms uit tot een ringvorm, de zogenaamde heksenkring. Dit gebeurt als het mycelium zich naar buiten toe uitbreidt en de oudere schimmeldraden aan de binnenkant afsterven, bijvoorbeeld door autolyse.
Bron: Zwamvlok. (2020, oktober 14). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 08:36, mei 01, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zwamvlok&oldid=57327520.
- Zygodactyl
Zygodactyl is een configuratie van de poten van bepaalde dieren waarbij de tenen of vingers paarsgewijs tegenover elkaar staan. De meeste dieren hebben tenen en vingers die een kant op staan. Sommige dieren, met name vogels, hebben de tenen zygodactyl staan, tegenover elkaar. Een ander voorbeeld zijn kameleons, een groep van boombewonende hagedissen. Deze gebruiken hun gepaarde tenen en vingers om zich aan takken te hechten.
Het komt echter het meest voor bij vogels, namelijk bij de klimmende soorten. Dit betekent dat de vogel vier tenen heeft. Twee tenen aan weerszijden van de poot, deze worden samen gebruikt. De vogel oefent hiermee grip uit op het oppervlakte waar deze op beweegt. De meeste spechten (inclusief de draaihals), papegaaien, koekoeken (inclusief de renkoekoeken) en sommige uilen hebben dit. Niet alle klimmende vogels plaatsen hun tenen in deze verhouding, er zijn uitzonderingen zoals de drieteenspecht.
Bron: Zygodactyl. (2021, mei 2). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 14:17, mei 2, 2021 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygodactyl&oldid=58848128.