• Bontbekplevier
  • Bontbekplevier
  • Bontbekplevier

Leefgebied van de bontbekplevier

Het verspreidingsgebied van de bontbekplevier strekt zich uit van het noordoosten van Canada via Groenland, IJsland en de toendra’s, boreale en gematigde zones van Eurazië, tot de westkust van Noord-Amerika.

Er zijn drie ondersoorten:

  • C. h. psammodromus
  • C. h. hiaticula
  • C. h. tundrae

De ondersoort C.h. hiaticula komt voor van zuidelijk Scandinavië via IJsland en Groenland tot noordoostelijk Canada.
De ondersoort C.h. toendrae heeft zich van Noord-Scandinavië tot Siberië verspreidt.
De ondersoort C.h. psammodroma broedt in het noordoosten van Canada, op Groenland, IJsland, de Faeröer en Jan Mayen.

Bontbekplevieren overwinteren langs de kusten van West- en Zuid-Europa, op het Afrikaanse continent ten zuiden van de Sahara en in Zuidwest-Azië. Belangrijke Afrikaanse overwinteringsplaatsen zijn onder meer het Turkanameer en de Banc d’Arguin. De belangrijke Europese rust- en overwinteringsplaatsen zijn naast de Waddenzee het Nationaal park Doñana, de kust van Isla Cristina, de mondingen van de Tejo en de Sado, de Ria de Aveiro, de baai van Guissény, de Île de Ré en de Golf van Morbihan.

Vanwege het grote aantal bontbekplevieren dat zich tijdens de voorjaarstrek in de Waddenzee voor de kust van Sleeswijk-Holstein verzamelt, wordt dit gebied als de belangrijkste rustplaats voor deze soort beschouwd

Habitat

Ze nestelen vooral in kustgebieden met enige dynamiek en lage of spaarzame vegetatie en veel slik zoals kwelders en schorren, pas aangelegde eilanden, rustige stranden, ook wel opspuitterreinen en akkers met veel kale grond (Flevoland). Ze verdwijnen vaak weer als broedvogel als door successie van de vegetatie het broedgebied ongeschikt wordt.

Buiten de broedtijd zijn ze vooral te vinden op wadplaten, stranden, natte akkers, graslanden met plasjes. Op binnenwateren komen ze zelden voor.

Herkenning

Bontbekplevieren lijken erg op kleine plevieren, maar bontbekplevieren zijn iets groter en krachtiger gebouwd. Een volwassen bontbekplevier is 18 tot 20 cm groot en weegt 40 tot 80 gram. De spanwijdte bedraagt ​​40 tot 55 cm.

De rug is grijsbruin en de onderkant is wit van kleur. De korte snavel is geel met een donkere punt. De poten zijn geelachtig en de ogen zijn zwart. Het voorste deel van de kop heeft een zwart met witte tekening. Ze hebben een brede zwarte kraag.

In tegenstelling tot kleine plevieren hebben bontbekplevieren een witte vleugelband die tijdens de vlucht duidelijk zichtbaar is. Mannetjes en vrouwtjes hebben dezelfde kleur, waarbij de markeringen op de kop en de kraag van de vrouwtjes vaak meer bruin bevatten.

Geluid

Het geluid wat ze maken is een zacht, fluitend “tjoe-wíe” (laag-hoog). De baltsroep is in vlucht ritmisch, waarbij ze met langzame vleugelslagen vliegen.

Weetjes

  • Om predatoren goed aan te zien komen nestelen bontbekplevieren graag op een grote open zandvlakte.
  • De bontbekplevier is een beschermde inheemse diersoort.
  • De bontbekplevier staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels.
  • Bij verstoring van het nest doen de vogels alsof ze gewond zijn om op deze manier de aandacht van de verstoorder te trekken en deze weg te leiden bij het nest.

Voedsel

Bontbekplevieren eten wormen, slakken, schaaldieren, spinnen, insecten en hun larven. 

Gedrag

Net als bij de meeste plevieren bestaat het gedrag tijdens het foerageren uit snel rennen, abrupt stoppen en pikken. Vaak stappen ze snel achter elkaar op dezelfde plek waarschijnlijk om prooien naar de oppervlakte te lokken.

Bij verstoring van het nest doen de vogels alsof ze gewond zijn om op deze manier de aandacht van de verstoorder te trekken en deze weg te leiden bij het nest.

Bontbekplevieren worden gemiddeld 9 tot 10 jaar oud. Maar ze kunnen aanzienlijk ouder worden, zoals blijkt uit gevonden geringde vogels. Een op de Britse eilanden gespotte bontbekplevier bereikte een leeftijd van twintig jaar en negen maanden en een in Duitsland gevonden exemplaar bereikte een leeftijd van veertien jaar en acht jaar maanden.

Vogeltrek

Bontbekplevieren trekken zowel overdag als ’s nachts. Dat geldt voor alle bontbekplevieren, ongeacht de ondersoort en ongeacht de periode waarin deze trek plaatsvindt. 

Ze laten complexe trekstrategieën zien. Vogels uit gematigde streken (West-Europa), trekken niet ver en blijven steeds vaker in Europa om te overwinteren. Arctische en sub-arctische populaties trekken eerder weg en trekken verder door, vooral naar West-Afrika.

De arctische ondersoorten broeden niet in ons land, maar kunnen hier wel worden gezien. Ze trekken door ons land en worden daarom ook wel doortrekkers genoemd. Omdat de arctische broedvogels door de koude omstandigheden pas laat kunnen gaan broeden, keren zij ook pas later uit hun winterkwartieren terug en trekken dan laat in het seizoen door Nederland.

De zuidelijke ondersoort (de broedvogels van West-Europa) komen al vroeg terug uit hun overwinteringsgebieden in meestal Zuid-Europa of Engeland. Deze vogels zijn geen doortrekkers, maar trekvogels die hier het eindpunt van hun trekroute hebben.

Voortplanting

Bontbekplevieren zijn uiterst territoriale broedvogels. Vanaf maart arriveren ze in hun broedgebieden. Ze hebben een zeer lange voortplantingsperiode. Het leggen van eieren kan al in maart plaatsvinden. De meeste eieren worden echter in mei gelegd.

Ze brengen vaak twee broedsels per jaar groot. Onder bijzonder gunstige omstandigheden kunnen ze ook met succes een derde legsel eieren grootbrengen.

Het nest is een kuiltje in de grond, bekleed met wat steentjes, schelpjes of plantenmateriaal. Vaak wordt het nest in de buurt van of onder een plant gebouwd.

Het vrouwtje legt vier zandkleurige, donkergevlekte eieren, die door beide ouders in 23 tot 25 dagen worden uitgebroed. De kuikens verlaten het nest kort na het uitkomen. Op dat moment kunnen ze hun voedsel al zelfstandig vinden. Ze worden echter bewaakt en verzorgd door de volwassen vogels.

Predatie

Om predatoren goed aan te zien komen nestelen bontbekplevieren graag op een grote open zandvlakte. Predatoren zijn o.a. meeuwen en kraaien 

Bedreiging

Bontbekplevieren hebben vooral te lijden van zeer laag broedsucces door verstoring. Op veel geschikte plaatsen vestigen ze zich niet eens. De stranden zijn als traditionele broedplaats vrijwel ongeschikt geworden door die constante verstoring.

Veel broedhabitat verdwijnt ook snel door vegetatieontwikkeling als gevolg van gebrek aan dynamiek (bijvoorbeeld in de Delta). Opgespoten terreinen in het binnenland worden vaak beplant waardoor ze ongeschikt worden.

Bescherming

Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn bontbekplevieren beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de bontbekplevier is in Nederland geregeld in de Wet natuurbescherming.

Rode lijst

Bontbekplevieren staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels (categorie Kwetsbaar). Rode Lijsten bevatten soorten die bedreigd worden of kwetsbaar zijn. Rode Lijsten hebben geen officiële juridische status, maar hebben in de praktijk wel een belangrijke signaleringfunctie. Voor deze soorten geldt een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen, bijvoorbeeld door hun leefgebieden te verbeteren.

Bronnen

Charadrius hiaticula

Taxonomie

RijkAnimalia (Dieren)
StamChordata (Chordadieren)
KlasseAves (Vogels)
OrdeCharadriiformes (Steltloperachtigen)
FamilieCharadriidae (Kieviten en plevieren)
GeslachtCharadrius

Kenmerken

Grootte18-20 cm
Vleugelspanwijdte40-55 cm
Gewicht40-80 gram
Groep/solitairGroep
VoedingWormen, slakken, schaaldieren, spinnen, insecten en hun larven.

Voortplanting

BroedintervalJaarlijks
BroedperiodeMaart-augustus
Aantal eieren2-4 eieren
Plaats nestKuiltje op de grond
Grootte eieren32.4-33.1 x 22.8-24.1 mm
Gewicht eieren8.7-9.4 gram
Broedduur23-25 dagen
Aantal legsels2, soms 3
Vliegvlug24 dagen
Geslachtsrijp2-3 jaar
LevensduurGemiddeld 9-10 jaar

Voorkomen in Nederland

Aantal broedparen370-420 (in 2022)
Aantal overwinteraars640-760 (in 2016-2021)
Doortrekkers12.800-29.500, aug-sep (in 2016-2021)
BeschermingEuropese Vogelrichtlijn
Rode lijstKwetsbaar

Sovon Vogelonderzoek Nederland


Ontdek meer van Fauna & Flora

Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.

Scroll naar boven