Zwart wekkertje

Beschrijving van het zwart wekkertje

Leefgebied

Het verspreidingsgebied van het zwart wekkertje loopt van West-Europa en enkele plekken in Noord-Afrika tot Kazachstan en het zuiden van Siberië. Op de Britse Eilanden komt deze soort alleen voor in het zuiden van Engeland.

Nederland en België

In Nederland komt het zwart wekkertje vooral voor in het zuiden, terwijl ze in België voornamelijk in het oosten te vinden zijn.

Habitat en biotoop

Het zwart wekkertje komt voornamelijk voor op open, vaak stenige kalkrijke gronden. Je kunt hem dan ook aantreffen in weilanden, graslanden, (spoor)wegbermen, heidevelden, duinen en zonnige open plekken in bossen.

Herkenning

Een volwassen mannetjes van het zwart wekkertje wordt 11 tot 17 millimeter lang, terwijl een vrouwtje 13 tot 22 millimeter lang wordt.

De basiskleur van het lichaam varieert van lichtbruin tot zwart. De rugzijde is meestal beige bij mannetjes en bruin of groen bij vrouwtjes. De buikzijde is lichtgeel en de monddelen zijn wit. Mannetjes hebben bovendien een oranje tot felrode achterlijfspunt.

Het halsschild, waarvan de randen sterk gebogen zijn, heeft een witte rand. Het achterste deel van de vleugels is zowel bij mannetjes als vrouwtjes donker van kleur. De achterste dijbenen en scheenbenen van mannetjes zijn bijna altijd rood.

Voedsel

Het zwart wekkertje eet voornamelijk grassen en verschillende kruidachtige planten.

Weetjes

• Het zwart wekkertje dankt zijn naam aan de overwegend donkerbruine tot zwarte kleur.
• Deze veldsprinkhaan zingt voor zover bekend alleen overdag.

Gedrag

Het mannetje kan, in ieder geval over korte afstanden, redelijk goed vliegen. Als hij bij verstoring opspringt worden de vleugels uitgeslagen en zweeft hij een eindje weg.

De roepzang van het zwart wekkertje houdt vrij lang aan en lijkt een beetje op een snel tikkende wekker. Het neemt langzaam in geluidssterkte toe en wordt abrupt afgebroken. Het vrouwtje kan hierop gaan antwoorden.

Geluiden om rivalen te waarschuwen en de baltszang lijken erg op de roepzang. Soms komen korte gevechten tussen mannetjes voor.

Het zwart wekkertje kan waargenomen worden van begin juni tot eind oktober.

Voortplanting

De eitjes worden in pakketjes van vijf tot zes net onder het grondoppervlak of in de wortels van planten afgezet. De eitjes komen uit in april of mei waarbij de nimfen verschijnen.

De nimfen ondergaan vier vervellingen terwijl ze groeien en ontwikkelen zich uiteindelijk tot volwassen sprinkhanen.

Predatie

Predatoren van het zwart wekkertje zijn onder andere vogels, kleine zoogdieren en andere insecten.

Bedreiging

Bedreigingen die ervoor kunnen zorgen dat de populatie negatief beïnvloed wordt en de leefgebieden verkleind worden zijn:

• Het verlies van leefgebied door landbouw, verstedelijking en infrastructuurontwikkeling.
• Het gebruik van pesticiden in landbouwgebieden wat schadelijk kan zijn voor de populaties.
• Klimaatverandering waardoor de leefomstandigheden van het zwart wekkertje beïnvloeden worden.
• Intensieve begrazing door vee wat kan leiden tot verlies van geschikte vegetatie.

Bescherming

In Nederland en België valt het zwart wekkertje onder de bescherming van de Europese Habitatrichtlijn, die gericht is op het behoud van natuurlijke habitats en wilde flora en fauna. Daarnaast kunnen nationale en regionale wetten en beschermingsprogramma’s van toepassing zijn om hun leefgebieden te beschermen en te behouden.

Bronnen

• Zwart wekkertje. (2023, mei 22). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 12:11, januari 25, 2025 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zwart_wekkertje&oldid=64344889.
• NDFF Verspreidingsatlas | Omocestus rufipes – Zwart wekkertje, geraadpleegd 25 januari 2025
• Zwart wekkertje Omocestus rufipes | Nederlands Soortenregister, Geraadpleegd op 17 mei 2023
• Wikipedia contributors. (2024, January 28). Omocestus rufipes. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 12:13, January 25, 2025, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Omocestus_rufipes&oldid=1200061079