Rietorchis

Beschrijving van de rietorchis

De rietorchis (Dactylorhiza praetermissa) is een Europese orchidee van het geslacht Dactylorhiza (handekenskruid). Het is een lage vaste plant waarvan de bloeiwijze een aar van maximaal 15 cm is.

Stengels

De stengels zijn naar boven toe hol en vrijwel volledig uitgegroeid tijdens het begin van de bloei.

Bladeren

De tamelijk lichtgroene bladeren zijn lancetvormig en staan schuin omhoog. Ze zijn langwerpig en 4 tot 5 keer zo lang als breed. De grootste breedte zit in of onder het midden. Aan de top zijn ze vaak iets kapvormig. De bladeren kunnen niet gevlekt zijn of er zijn in de onderste helft ringvormige en hogerop kleinere, gevulde vlekken aanwezig. De middelste stengelbladeren bereiken meestal de onderste bloemen niet.

Bloemen

De bloemen zijn tweezijdig symmetrisch en tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloeitijd is van eind mei tot half juli.

De bloemen zijn roze tot paarsrood. De 0,9 tot 1,4 cm lange bloemlip is gaafrandig en staat vlak uitgespreid, is breder dan lang en heeft 3 lobben met meestal een kleine middenlob. De zijslippen wijzen omhoog. Het honingmerk bestaat uit lusvormige, voor een deel onderbroken lijnen en stipjes, of er zijn alleen stipjes te zien. De spoor is meestal kort en dik.

Vruchten

De rietorchis is eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje), heeft doosvruchten en verspreidt zich via stoffijn zaad. Voor het overleven als plant is ze aangewezen op een symbiose met een bodemschimmel.

Weetjes

• De rietorchis heeft een beperkt verspreidingsgebied. Hij komt voor in Engeland, Jutland, Duitsland, de Benelux, Frankrijk en Noord-Italië. Er zijn echter geen meldingen van dit taxon uit Zwitserland.

Ecologie

Bodem

Zonnige, zelden licht beschaduwde, vaak iets open plaatsen op vochtige tot natte, matig voedselrijke, zwak zure tot liefst kalkhoudende grond.

Groeiplaats

Grasland (moerassig grasland, hooiland, nat, licht bemest grasland, boezemhooiland en beekdalhooiland), bermen, langs spoorwegen (spoorbermen en langs greppels), zeeduinen (duinvalleien), moerassen (trilveen, begraasd of gemaaid rietland en brakwaterveen), waterkanten (langs kwelsloten), buitendijkse waarden, zandplaten, afgravingen (o.a. kleiputten) en opgespoten grond.

Etymologie

Dactylorhiza is afgeleid van het Oud-Griekse dactylus (teen of vinger) en rhiza (wortel). Het slaat op de vingervormige wortelknollen.

Bronnen

• Rietorchis. In: FLORON Verspreidingsatlas Vaatplanten, 1 juli 2022, https://www.verspreidingsatlas.nl/0890
• Rietorchis. (2022, februari 26). Wikipedia, de vrije encyclopedie. Opgehaald 17:18, februari 26, 2022 van https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rietorchis&oldid=61201077.
• Rietorchis Dactylorhiza praetermissa. Nederlands Soortenregister, https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=119163&cat=168. Geraadpleegd op 1 juli 2022
• Waarneming.nl, Stichting Observation International en lokale partners, 1 juli 2022, https://waarneming.nl/species/8806/